Kernreactoren in Nederland

In Nederland zijn er op dit moment drie werkende kernreactoren. Dit zijn:

1. Kerncentrale Borssele. Hier wordt warmte omgezet in energie. Deze elektriciteit is bestemd voor consumenten en bedrijven. De kerncentrale Borssele heeft 1 kernreactor.
2. Hoge Flux Reactor (HFR) in Petten. Met deze reactor produceert het bedrijf NRG radioactieve isotopen voor medisch gebruik. Ook doet NRG  onderzoek voor overheid en bedrijfsleven. Zoals onderzoek naar de verbetering van de veiligheid van kernreactoren. Nieuwe onderzoeksreactor PALLAS gaat de HFR misschien vervangen.
3. Hoger Onderwijsreactor (HOR) in Delft. Dit is de onderzoeksreactor van het Reactor Instituut Delft (RID), onderdeel van de TU Delft. Deze reactor gebruikt het RID voor onderzoek en onderwijs.

Vergroot afbeelding

Uitgeschreven tekst

Kaart van Nederland met de locaties van de kernreactoren:

• Onderzoeksreactor Petten
• Onderzoeksreactor Delft
• Kerncentrale Borssele

Een kerncentrale is een elektriciteitscentrale die warmte omzet in energie. Hiervoor worden een of meer kernreactoren gebruikt. Maar een kernreactor kun je ook voor andere doelen gebruiken. Bijvoorbeeld voor wetenschappelijk onderzoek of voor het maken van medische isotopen. Artsen gebruiken deze isotopen onder andere bij het opsporen en behandelen van kanker.

In Nederland spreken we over ‘nucleaire installaties’. Daarmee bedoelen we niet alleen kerncentrales, maar ook andere locaties. Bij al deze locaties komt splijtstof voor. Splijtstof is de brandstof van een kernreactor. Een van de nucleaire installaties is bijvoorbeeld COVRA, waar gebruikte splijtstof wordt opgeslagen.

Op dit moment zijn er twee organisaties die een nucleaire installatie willen bouwen voor het maken van medische isotopen: PALLAS en SHINE. Bij PALLAS hoort een kernreactor bij de installatie. Bij SHINE is dat niet zo: SHINE werkt met een deeltjesversneller

Voordat er een nieuwe kernreactor mag komen, zijn er verschillende vergunningen nodig. De ANVS verleent zulke vergunningen.

Op dit moment niet. Wel heeft het kabinet Rutte IV ambities voor nieuwe kerncentrales in Nederland. Om een kerncentrale te beginnen moet een bedrijf voldoen aan een groot aantal voorwaarden. Ook de centrale zelf moet voldoen aan heel wat eisen. Er gaan daarom veel jaren voorbij tussen het maken van de eerste plannen en het verlenen van een vergunning voor de bouw van een centrale.

De vergunninghouder van een kernreactor let op de veiligheid ervan. Zij hebben de plicht om de veiligheid steeds te verbeteren en ze moeten ervoor zorgen dat de reactor altijd veilig werkt. Daarvoor zijn er veel technische veiligheidssystemen en werkt er personeel dat speciaal voor werk bij een nucleaire installatie is opgeleid. Verder zijn er allerlei procedures die zorgen voor veiligheid bij de normale en bijzondere situaties. Tot slot is er nog het toezicht van de ANVS voor de veiligheid van een reactor. Kortom: er is veel aandacht voor de veiligheid en risico’s bij kernreactoren.

Ons toezicht op de Nederlandse nucleaire installaties houdt in dat we:

• administratieve controles uitvoeren
• veiligheidssystemen controleren
• de fysieke beveiliging beoordelen
• de veiligheid van de medewerkers controleren
• aanpassingen beoordelen die gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid

Iedereen kent de kernongevallen in Tsjernobyl (Oekraïne) en Fukushima (Japan). In Nederland zijn zulke ongevallen nog nooit voorgekomen. Wel wordt in Nederland een kernreactor soms tijdelijk stilgelegd, bijvoorbeeld bij een kleine technische storing. Dit noemen we een ‘ongewone gebeurtenis’. Zulke ongewone gebeurtenissen moeten worden gemeld bij de ANVS.

Alle 143 kerncentrales in Europa hebben na 2011 een stresstest ondergaan. De aanleiding hiervoor was de ramp met de kerncentrales in Fukushima (Japan) in maart 2011. De stresstest moest duidelijk maken of een kerncentrale tegen zaken als vliegtuigongevallen, overstromingen, stormen en extreme kou kan. Of een combinatie hiervan. De enige werkende Nederlandse kerncentrale (Borssele) voldeed aan deze veiligheidseisen.

Radioactief afval gaat naar het bedrijfsterrein van COVRA in Nieuwdorp. Dat terrein is geschikt voor de verwerking en opslag van radioactief afval. Die opslag is voor een periode van minimaal 100 jaar. Daarna is het plan om het afval in de diepe ondergrond op te bergen. COVRA is voor 100% eigendom van de Nederlandse overheid.

Ja, die zijn er. Zo stopte de kerncentrale Dodewaard in 1997 met het opwekken van energie. Maar ook de Lage Flux Reactor van NRG in Petten is inmiddels gestopt.

Soms wil een kerncentrale juist langer actief blijven. Dat geldt bijvoorbeeld voor de kerncentrale Borssele.