Hoe veilig werken tandartsen met straling?

Vorig jaar verrichtte de ANVS inspecties onder tandheelkundige praktijken. 500 praktijken kregen een digitale vragenlijst. Tandartsen werken namelijk met röntgentoestellen en dus met ioniserende straling. Om dit veilig te doen, zijn er verplichtingen. Denk aan het röntgenapparaat jaarlijks op de juiste werking -laten- controleren en deze veilig en deskundig gebruiken. Ook is de regelgeving in 2018 aangepast; praktijken moeten tegenwoordig een registratie of vergunning hebben. De ANVS wilde via de inspecties inzicht krijgen in de naleving van wet- en regelgeving en dit tegelijkertijd ook stimuleren.

Volgens de laatste cijfers zijn er in Nederland zo’n 4.725 tandartspraktijken. De ANVS onderzocht 500 praktijken. 318 daarvan, bijna 64% van de geïnspecteerde praktijken, werkt op de onderzochte thema’s veilig, deskundig en heeft de juiste vergunning of registratie. 

Aan wet willen voldoen, maar niet altijd bekend met alle regels

De welwillendheid en bereidheid onder tandheelkundige praktijken om te voldoen aan de wettelijke verplichtingen voor het gebruik van röntgentoestellen is groot. Een tandheelkundige praktijk is zelf ook verantwoordelijk voor het op de hoogte zijn van de regelgeving. Tijdens de inspecties bleek echter dat tandheelkundige praktijken vaak niet wisten wat ze wettelijk precies geregeld moeten hebben en hoe ze dit moeten doen. 

318 praktijken bleken op orde

Bij 318 (bijna 64%) van de gecontroleerde praktijken was alles op orde. Bij de overige 182 praktijken werden niet alle regels goed nageleefd. Dit betrof zowel hun deskundigheid, veiligheidswaarborgen als het hebben van de juiste autorisatie (registratie of vergunning). Deze praktijken kregen een waarschuwing, een interventie die past bij de zwaarte van de overtreding. 

Herinspectie en aandachtspunten delen

Bij de praktijken die een waarschuwing kregen, voert de ANVS ook een herinspectie uit. Daarnaast zijn alle inspectieresultaten op een rij gezet en actief met de branchevereniging van tandartsen gedeeld. Zo sturen we erop dat bij tandartspraktijken in Nederland alle regels worden nageleefd. 

Drie inspectiethema’s

Bij de inspectie ging het om de volgende aandachtsgebieden: 

  1. Autorisatie
    Iets dat we vaak constateerden tijdens onze inspecties is dat er wordt gewerkt met röntgentoestellen zonder de juiste autorisatie. In 30% van de geïnspecteerde praktijken was er namelijk geen registratie of vergunning. Als dit er niet is, dan is de praktijk in overtreding. Via het ANVS-loket kunnen tandartspraktijken dit aanvragen. 
  2. Deskundigheid
    De meest geconstateerde fout in het opvolgen van de regels, namelijk in 35% van de geïnspecteerde praktijken, gaat over het op orde hebben van de deskundigheid. Dit gaat onder meer over de verplichting dat advies van een stralingsbeschermingsdeskundige (SBD) verplicht is. Daarnaast moeten de taken van de (eigen) toezichthoudend medewerker stralingsbescherming (TMS) vastgelegd worden. 
  3. Veiligheid
    Het gaat hier met name om twee zaken. Wordt het röntgentoestel jaarlijks op juiste werking gecontroleerd door de leverancier? En is het toestel en de ruimte waar het toestel staat vergrendeld als het niet wordt gebruikt? In 3% van de geïnspecteerde praktijken was dit niet volledig op orde. 

Uitkomsten en aanbevelingen in factsheet

Een volledig overzicht van onze inspectieresultaten en de aanbevelingen voor tandheelkundige praktijken staat in onderstaande factsheet. Hierin staat ook een korte checklist. Zo kunnen tandartsen snel zien of hun praktijk op de inspectiethema’s voldoet aan de belangrijkste aandachtspunten.