Gebruik radioactieve stoffen in ziekenhuizen veilig voor bevolking en milieu
Algemene ziekenhuizen in Nederland maken veilig gebruik van radioactieve stoffen voor onderzoek en behandeling. Die veiligheid is in orde terwijl het gebruik van radioactieve stoffen in algemene ziekenhuizen aan het groeien is. Dit concludeert de ANVS na 2 inspectierondes, waarbij we hebben gekeken naar veiligheid voor de bevolking en het milieu. Wel hebben we noodzakelijke verbeterpunten gezien, onder andere in de brandveiligheid van de opslag van radioactieve stoffen. We zien dat de bereidheid van ziekenhuizen groot is om deze verbeterpunten aan te pakken. Inmiddels zijn vrijwel alle punten opgelost.
Niet alles op orde bij 1e inspectieronde
We hebben bij de 1e inspectieronde in de periode 2021-2022 bij nagenoeg alle bezochte ziekenhuizen gezien dat niet alles op orde was. Zo zagen we dat er informatie ontbrak in jaarverslagen. In dit jaarverslag geeft een ziekenhuis een overzicht van de toepassingen van radioactieve stoffen en straling. Door dit overzicht te maken, kunnen ze zelf controleren of ze binnen de eisen in wetten en regels zijn gebleven. Wij gebruiken deze jaarverslagen ook in ons toezicht. Het is daarom belangrijk dat er geen informatie ontbreekt.
Opslag radioactieve stoffen
Verder zagen we dat de bergplaats vaak niet helemaal op orde was. Er zijn eisen aan de opslag van radioactieve (afval)stoffen. Bijvoorbeeld dat inzichtelijk moet zijn welke radioactieve stoffen in die bergplaats aanwezig zijn. Ook zijn er eisen om de verspreiding van deze stoffen bij een brand zoveel mogelijk te beperken.
Overtredingen hersteld bij 2e inspectieronde
Bij de aansluitende 2e inspectieronde in 2022-2023 voldeden de meeste geïnspecteerde ziekenhuizen helemaal aan de regels. Hieruit concluderen wij dat de bezochte ziekenhuizen gemotiveerd zijn om te voldoen aan de regels en veilig te werken. We hebben de betrokken brancheverenigingen geïnformeerd over de inspectieresultaten met het verzoek deze te delen met hun leden.
Ontwikkelingen in de sector
De ontwikkelingen in de nucleaire geneeskunde gaan zeer snel. Zo stijgt het aantal behandelingen. Ook worden nieuwe soorten radioactieve stoffen gebruikt. Meestal doen academische of gespecialiseerde ziekenhuizen onderzoek naar nieuwe nucleair geneeskundige toepassingen. Zodra een methode of therapie meer algemeen kan worden toegepast, vindt schaalvergroting plaats.
Dat betekent dat algemene ziekenhuizen de nieuwe toepassingen ook gaan gebruiken. Deze ontwikkelingen waren voor ons een belangrijke reden om dit toezicht te starten.
Controles uitgevoerd op 6 thema’s
Bij de toezichtsactie bij algemene ziekenhuizen hebben we gekeken naar 6 verschillende thema’s. Zo hebben we gekeken of de ziekenhuizen de juiste vergunningen hebben en of ze deskundigen in dienst hebben op het gebied van stralingsbescherming.
Een ander thema is het afvalmanagement, waarbij we hebben gekeken hoe ziekenhuizen omgaan met radioactief afval. We hebben gecontroleerd of de berekening van de lozingen en de bevolkingsblootstelling goed zijn uitgevoerd. We hebben ook gekeken of de uitkomsten van deze berekeningen onder de grenzen in wet- en regelgeving blijft.
Ten slotte hebben we gekeken naar de opslag van radioactieve (afval)stoffen in de bergplaats, en of deze voldoet aan de eisen in wet- en regelgeving.
Iets minder dan de helft van de ziekenhuizen gecontroleerd
Bij het begin van deze toezichtactie in 2020 waren in Nederland in totaal 63 algemene ziekenhuizen die een vergunning hebben om met verschillende soorten radioactieve stoffen te mogen werken. Van deze 63 ziekenhuizen hebben we er 26 bezocht. Bij de keuze waar we op bezoek zijn gegaan, hebben we op verschillende kenmerken gelet waarbij we onze inspecties verspreid hebben over heel Nederland. De controles hebben plaats gevonden in de periode van 2021 tot begin 2023.
Medisch onderzoek en behandeling met radioactieve stoffen
In Nederland worden veel mensen doorverwezen voor onderzoek (diagnostiek) of behandeling (therapie) met radioactieve stoffen. Dit noemen we nucleaire geneeskunde. Deze vorm van geneeskunde wordt voornamelijk gebruikt in de strijd tegen kanker (zowel diagnostiek als therapie), maar ook bij bijvoorbeeld cardiologie en neurologie. De radioactieve stoffen worden daarbij meestal toegediend via een injectie.
In de nucleaire geneeskunde ontstaat radioactief afval. Bekijk ook deze uitleg over radioactieve stoffen in de nucleaire geneeskunde en hoe dit afval ontstaat.
Meer weten? Lees onze factsheet met de inspectieresultaten
Wilt u meer weten over onze inspecties? Bekijk dan de factsheet met de inspectieresultaten algemene ziekenhuizen met een afdeling nucleaire geneeskunde.