Europese regelgeving
De Europese gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) is opgericht in 1957 bij het Verdrag van Rome. Alle landen die toetreden tot de Europese Unie worden ook lid van Euratom. De Raad van de Europese Unie stelt onder Euratom richtlijnen en verordeningen op voor de bescherming van de volksgezondheid tegen nadelige gevolgen van ioniserende straling.
Ook in Nederland worden de Euratom richtlijnen overgenomen in de nationale wetgeving. Dit gebeurt onder meer via de kernenergiewet en het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming.
Implementatie van Europese regelgeving
De implementatie van een Europese richtlijn in Nederlandse wet- en regelgeving duurt tussen de 3 en 5 jaar en kent globaal de volgende stappen:
- Analyse van de richtlijn ten opzichte van Nederlandse wet – en regelgeving
- Waar nodig aanvullende onderzoeken
- Opstellen conceptbesluit(en), regelingen en verordeningen in samenwerking met andere departementen en het werkveld
- Consultatie en HUF-beoordeling (handhaafbaarheid, uitvoerbaarheid, fraudebestendigheid)
- Ministerraad en voorhangprocedure
- Advies Raad van State en EURATOM
- Publicatie staatsblad en inwerkingtreding
Richtlijn 2013/59/EURATOM
Eind 2013 heeft de Raad van de Europese Unie de Basic Safety Standards (BSS) vastgesteld. Het gaat om Richtlijn 2013/59/EURATOM tot vaststelling van de basisnormen voor de bescherming tegen de gevaren verbonden aan de blootstelling aan ioniserende straling.
De BSS zijn basisveiligheidsnormen, gericht op de bescherming van werkers, patiënten en de bevolking tegen de nadelige gevolgen van ioniserende straling. Het doel van de richtlijn is het implementeren van nieuwe internationale inzichten van stralingsbescherming in de EU-lidstaten. De Europese Commissie maakte van deze gelegenheid gebruik om de regelgeving transparanter en eenduidiger te maken door vijf bestaande EU-richtlijnen en één aanbeveling samen te voegen. De Basic Safety Standards kennen de volgende veranderingen ten opzichte van de huidige wet- en regelgeving:
- De invoering van een gradueel systeem van officiële controle, met sterkere samenhang tussen toepassingen en maatregelen voor stralingsbescherming;
- Binnen het systeem van officiële controle komt een nieuw instrument: registratie. De melding uit het Besluit stralingsbescherming vervalt;
- Een aangepaste systematiek bij het vaststellen van grenswaarden voor vrijstelling en vrijgave van natuurlijke radioactieve materialen (NORM);
- Bepaalde blootstelling aan natuurlijke straling - zoals radon in huizen en op werkplekken – valt binnen het nieuwe besluit.
De ANVS werkt samen met de ministeries van IenW, SZW en VWS om deze richtlijn in 2018 in werking te laten treden, via een nieuw Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs). Vertegenwoordigers uit diverse sectoren (medisch, tandheelkundig, veterinair, industrieel, nucleair) denken actief mee over de richtlijn en de voor- en nadelen voor de Nederlandse praktijk. Via het ledendomein van Platform Participatie kunt u de totstandkoming van het nieuwe besluit volgen .
Richtlijn 2011/70/Euratom
Via Richtlijn 2011/70/Euratom is een communautair kader vastgesteld voor een verantwoord en veilig beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval. EU-lidstaten moeten elke drie jaar te rapporteren over de voortgang van de uitvoering hiervan. De eerste rapportage is op 17 mei 2016 aan de Tweede Kamer aangeboden. De rapportage is een verslag over de uitvoering van de afvalrichtlijn en laat zien hoe Nederland voldoet aan de verplichtingen uit de afvalrichtlijn. Met deze rapportage wordt de progressie naar het beheer van radioactief afval en verbruikte splijtstof op de lange termijn zichtbaar. Er wordt artikelsgewijs ingegaan op het nationale kader, de regelgevende autoriteit, de vergunninghouders, expertise en vaardigheden, financiële middelen, transparantie en de stand van zaken omtrent het nationale programma radioactief afval.