Er zijn verschillende activiteiten in onze moderne samenleving waarbij radioactiviteit wordt gebruikt of geproduceerd. Bij onder andere het gebruik van medische isotopen, bij energieproductie of in laboratoria ontstaat radioactief afval.
Radioactief afval opgeslagen bij COVRA
In Nederland is de COVRA in Nieuwdorp (bij Vlissingen) verantwoordelijk voor het beheer van radioactief afval. Met uitzondering van bepaalde categorieën zeer laag radioactief afval dat op bepaalde stortplaatsen kan worden beheerd. De COVRA slaat het afval veilig op in gebouwen die speciaal daarvoor zijn ontworpen. De COVRA is sinds 2002 100% eigendom van de Nederlandse overheid.
Laag- en middelradioactief afval
Laag- en middelradioactief afval bestaat onder meer uit gebruiksmaterialen (handschoenen, kleding, injectienaalden, laboratoriumglaswerk), rookmelders en vervangen onderdelen (buizen, pompen, filters).
Een bijzondere categorie van laag- en middelradioactief afval vormt het NORM (Naturally Occuring Radioactive Material)-afval). NORM-afval ontstaat bijvoorbeeld wanneer natuurlijke radioactieve stoffen die voorkomen in industriële ertsen (zoals fosfaatertsen) als gevolg van een industrieel proces geconcentreerd worden.
Hoogradioactief afval
Hoogradioactief afval bestaat onder andere uit verglaasd afval dat afkomstig is van opwerking van verbruikte splijtstofstaven uit kernenergiecentrales. Ook splijtstofelementen die als brandstof in onderzoeksreactoren zijn gebruikt behoren tot de categorie hoogradioactief afval.
Opwerken van verbruikte splijtstofstaven uit kernenergiecentrales
De kernenergiecentrale Borssele heeft ervoor gekozen om de verbruikte splijtstofstaven naar de opwerkingsfabriek van Orano in Frankrijk te sturen. Daar worden de potentiëel bruikbare bestanddelen gescheiden van radioactief afval. Dat proces van scheiden noemen we opwerken. Het radioactief afval wordt verglaasd en teruggezonden naar Nederland om bij de COVRA te worden opgeslagen.
Eindberging van radioactief afval
Na de periode van tijdelijke bovengrondse opslag bij COVRA moet het afval naar een definitieve bestemming (een zogeheten eindberging) worden gebracht.
Nationaal programma eindberging radioactief afval
Elke EU-lidstaat werkt aan een nationaal programma rond het beheer van radioactief afval.
Internationale experts over Nederlandse situatie
In 2023 hebben internationale experts tijdens een ARTEMIS-missie beoordeeld hoe het beheer van radioactief afval en verbruikte splijtstoffen in Nederland is geregeld.
